Hoe je voor veiligheid op school zorgt

Gepubliceerd op: 24 juni 2021.

Is er op jouw school weleens een ongeluk of incident gebeurd? Vaak gebeuren ongelukken door onveilig gedrag. In deze blog gaan we in op de fysieke veiligheid op school. We werken dit thema uit aan de hand van vier concrete punten: veiligheid in en rond de school, verkeersveiligheid, brandveiligheid en gehoorveiligheid.

1. Veiligheid in en rond de school

Kinderen krijgen op school te maken met het spelen op het schoolplein, omgang met klasgenoten en leerkrachten en werken met materialen (zoals het hanteren van een schaar en prikpennen). Misschien heb jij al ervaren dat dit niet altijd goed gaat.

VeiligheidNL (het kenniscentrum voor letselpreventie) meldt dat de twee meest voorkomende oorzaken van letsel bij kinderen tussen de vier en acht jaar een val van een speeltoestel en een val door een sprong van een speeltoestel zijn. Bij kinderen tussen de negen en elf jaar is dit veldvoetbal en bewegingsonderwijs.

Hoe voorkom je ongelukken en waarborg je de veiligheid op school? Het is belangrijk dat kinderen op de hoogte zijn van de regels op school. Denk aan rennen op de gangen en omgang met apparaten en speeltoestellen. Bovendien is bewegingsvaardigheid belangrijk om ongelukken te voorkomen. Het helpt om kinderen veel te laten bewegen en goed bewegingsonderwijs te geven. Kijk bijvoorbeeld op de website van VeiligheidNL voor informatie over en oefeningen voor veilig vallen.

Arbowet op scholen

De arbowet bevat regels om de gezondheid, veiligheid en welzijn van werknemers te bevorderen. Ook scholen worden meerdere malen per jaar getoetst door een arbeidsdeskundige. Kinderen vallen niet onder de arbowet, maar een school heeft op grond van de Wet Primair Onderwijs zorgplicht ten aanzien van de kinderen. De Kindmodule van de Arbomeester is gericht op de leerlingen op school en helpt bij het inventariseren van de risico’s.

Als Specialist Sportieve en Gezonde School (SSGS’er) is het goed om de veiligheid op school bespreekbaar te maken. Wie is er bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het controleren van speeltoestellen? Is er voldoende EHBO-kennis? Hoe houdt de school ongevallen en incidenten bij? En wat wordt er met deze informatie gedaan? Denk aan eventuele risico’s bij het schoolgebouw, schoolplein en bewegingsonderwijs.

2. Verkeersveiligheid van kinderen

Wist je dat er jaarlijks honderden kinderen betrokken zijn bij verkeersongevallen? In totaal laat daarbij meer dan een hele schoolklas het leven, zo meldt het Brabants Verkeersveiligheidslabel. Het is dus belangrijk dat scholen aandacht besteden aan het veilig leren deelnemen aan het verkeer.

Welke afspraken en gedragsregels zijn er op school met betrekking tot deelname aan het verkeer? Denk bijvoorbeeld aan activiteiten als fietsen naar school, excursies en verplaatsen naar het gymlokaal. Kijk als leerkracht en SSGS’er of er onveilige situaties zijn rondom de school. In het lesmateriaal van de opleiding SSGS worden de volgende punten genoemd:

Parkeren de ouders netjes in de parkeervakken?
Hoeveel kinderen worden er met de auto naar school gebracht?
Moeten de kinderen een drukke weg oversteken om bij de school te komen?
Staat de school in een drukke wijk?
Is het schoolplein omheind of fietsen de kinderen direct het fietspad of de weg op?

Zorg bijvoorbeeld voor een veilige oversteekplaats bij de school en besteed aandacht aan de verkeerssituatie in de nieuwsbrief of op informatieve posters. De Fietsersbond geeft tips hoe je een veilige schoolomgeving inricht door fietsen te stimuleren. Bovendien biedt Veilig Verkeer Nederland (VVN) educatiemateriaal en informatie om kinderen veilig te laten deelnemen aan het verkeer.

3. Brandveiligheid op school

Brandveiligheid is een belangrijk onderdeel van de veiligheid op school. Denk aan het actueel houden van het ontruimingsplan, aandacht voor brandveiligheid bij speciale dagen, periodiek checken van elektrische apparaten, vrijhouden van vluchtwegen en het goed zichtbaar en bereikbaar houden van telefoons, blusmiddelen en brandmelders.

Weten de leerlingen op jouw school wat ze moeten doen bij brand? Elk jaar is er waarschijnlijk een ontruimingsoefening, maar is dit wel voldoende? Let op of de kinderen op de hoogte zijn van de geldende regels bij een ontruiming. Jaarlijks zijn er in oktober de Nationale Brandpreventieweken. Ook is het in sommige gemeenten mogelijk om de lokale brandweer te vragen een les te verzorgen over de brandveiligheid.

Vuurwerk en de veiligheid op school

Sommige kinderen hebben al op de basisschool interesse in het afsteken van vuurwerk. Maar zij zien nog lang niet altijd de gevaren hiervan in. Uit een onderzoek bij scholen uit de regio Gooi en Vechtstreek komt naar voren dat vuurwerklessen een bijdrage leveren aan het veiliger omgaan met vuurwerk. Zo gebruiken kinderen door de lessen vaker een vuurwerklont en dragen ze vuurwerkbrillen.

Als SSGS’er is het goed om stil te staan bij de vraag of educatie over vuurwerk op jouw school zinvol is. Wat is geschikt voor welke groep? Waarvoor draagt de school verantwoordelijkheid en wat is de rol van de ouders? En hoe gaan jullie als school hierover communiceren met de ouders?

4. Gehoorveiligheid op school

De Gezonde School meldt dat 14 procent van de kinderen tussen de negen en elf jaar beginnende gehoorschade heeft. Het is dus belangrijk dat dit onderwerp in het basisonderwijs aandacht krijgt. Motiveer kinderen om hun gehoor te beschermen, bijvoorbeeld tijdens het luisteren naar de persoonlijke muziekspeler.

Bij educatie op de basisschool is het belangrijk dat er aandacht is voor preventieve maatregelen die kinderen zelf kunnen nemen om hun gehoor te beschermen. Te vaak naar te harde muziek luisteren veroorzaakt bijvoorbeeld soms gehoorschade. VeiligheidNL heeft hiervoor lesmateriaal op hun website gezet. Daarnaast is het mogelijk om jaarlijks een gehoortest bij leerlingen af te nemen. Zo houd je in de gaten hoeveel kinderen op jouw school last hebben van gehoorschade. Kijk op de website van de Kinderhoortest.

Fysieke veiligheid op jouw school

Inventariseer op jouw school wat er al gedaan is aan de algemene veiligheid, brandveiligheid, verkeersveiligheid en gehoorveiligheid. Bedenk vervolgens hoe je de situatie verbetert: duidelijke verdeling van taken in het team, educatie van leerlingen, voorlichting naar personeel en ouders en het laten opnemen van belangrijke veiligheidspunten in het beleid. Wist je dat je via de Gezonde School een vignet fysieke veiligheid aan kunt vragen? Hiervoor moet jouw school voldoen aan verschillende criteria.

Heb je al ideeën om te werken aan de veiligheid op school? Houd ons op de hoogte via ssgs@tumultgroep.nl of op social media.