Natuureducatie en een gezond binnenmilieu op school
Gepubliceerd op: 03 juni 2021.
Op 5 juni staat de hele wereld stil bij het belang van milieubescherming. Het is dan Wereldmilieudag (World Environment Day), een dag in het leven geroepen door de Verenigde Naties. Hoe gaat dit bij jullie in de klas? Is het binnenmilieu op school gezond en duurzaam? En doen jullie aan natuureducatie om kinderen bewust te maken van natuur en milieu?
Een gezond en duurzaam milieu in de klas
Is er op jullie school een gezonde leefomgeving? Denk hierbij aan ventilatie, temperatuur, energieverbruik, lichtniveau en de mate waarin het schoon en hygiënisch is. Is het bijvoorbeeld niet te heet in de zomer, valt er voldoende daglicht naar binnen en staan er niet onnodig veel elektrische apparaten op stand-by? Bij natuureducatie denken we al snel aan het redden van tropische regenwouden, maar een beter milieu begint al in de klas!
Energieke Scholen, een initiatief van NME, biedt bijvoorbeeld lesmateriaal om samen met de leerlingen aan de slag te gaan met een gezond binnenmilieu en energiebesparing op scholen. In de lesmodules ga je samen met de klas de school onderzoeken. Op deze manier maak je de leerlingen bewuster van het milieu, terwijl je tegelijkertijd de school duurzamer en gezonder maakt.
Heb je hulp nodig bij het creëren van een gezond binnenmilieu op school? Neem dan bijvoorbeeld contact op met de lokale GGD (Gemeentelijke GezondheidsDienst) of de GHOR (Geneeskundige HulpverleningsORganisatie).
Ventilatie en luchtkwaliteit op school
Bijzondere aandacht verdient de ventilatie en luchtkwaliteit in het schoolgebouw. Afgelopen jaar is de gebrekkige ventilatie op scholen veelvuldig in het nieuws geweest in verband met de verspreiding van het coronavirus. Volgens de Rijksoverheid is in 70% tot 80% van de klaslokalen de CO2-concentratie te hoog, wat wijst op onvoldoende ventilatie en een slechte luchtkwaliteit.
Cees Verdam, directeur Publieke Gezondheid van de GGD Flevoland, stelt dat slechte luchtkwaliteit bij leerlingen en leraren hoofdpijn, vermoeidheid en andere gezondheidsklachten kan veroorzaken. Het is belangrijk dat schadelijke stofjes en vieze geurtjes afgevoerd worden en vervangen door frisse lucht.
Hoe draag jij hieraan bij als SSGS’er? Inspecteer de school en creëer bewustzijn bij je collega’s en het schoolbestuur over een gezond en duurzaam binnenmilieu. Denk bij de ventilatie aan de ramen op een kier zetten, klassen luchten tijdens de pauzes of het aanschaffen van een CO2-meter (zoals Ventilight of Sense Air) of mechanische ventilatie.
Natuureducatie en milieubewustzijn op de basisschool
Natuurlijk gaat het milieu verder dan het schoolgebouw. Je wilt leerlingen ook lesgeven over de natuur en duurzaamheid. Door de klimaatverandering en groeiende milieuvervuiling is natuureducatie belangrijker dan ooit.
Uit het onderzoek ‘Hoe duurzaam is natuur- en milieueducatie?’ van Veldwerk Nederland en Universiteit Utrecht blijkt dat kinderen die natuur- en milieueducatie op de basisschool kregen op latere leeftijd beter met de natuur en het milieu omgaan. Bovendien zorgt direct contact met de natuur voor minder stress en meer geluk, aldus de Gezonde School.
Natuureducatie in de leefomgeving van de school
Ga met de klas naar buiten, haal de natuur naar binnen of nodig mensen uit om goede natuureducatie te geven. Verschillende mogelijkheden zijn bijvoorbeeld naar het park of een (kinder)boerderij gaan. Of wat denk je van het groener inrichten van het schoolplein of een slootonderzoek in het park in de buurt?
Als SSGS’er is het goed om te weten dat natuureducatie op school niet altijd vanzelfsprekend is. Met de hele klas naar buiten gaan tijdens de les wordt regelmatig als een uitdaging gezien, zo meldt het IVN. Het is dus belangrijk om je collega’s te inspireren en te laten zien welke mogelijkheden er zijn voor natuureducatie. De volgende tips helpen hierbij:
- Kijk op Google Maps welke mogelijkheden er zijn in de buurt van de school. Houd voor de loopafstand minder dan 1 km aan en fietsafstand maximaal 5 km. Wat kun je daar met de verschillende groepen doen?
- Sluit aan bij programma’s voor natuureducatie van andere organisaties. Denk bijvoorbeeld aan het eerder genoemde IVN die diverse activiteiten voor basisschoolkinderen organiseert, het spel- en beweegprogramma Natuursprong of lesmateriaal van GroenGelinkt.
- Maak met de toolkit en tips van NederlandSchoon de leefomgeving van de school schoner. Milieuproblematiek is al zichtbaar in de directe omgeving in de vorm van zwerfvuil en groenvernietiging. Aan de slag gaan in de eigen omgeving geeft leerlingen handelingsperspectief en het gevoel dat ze iets bijdragen.
- Betrek ouders bij natuureducatie en milieubewustzijn. Laat ouders helpen met klassenuitjes de natuur in en informeer ze tijdens ouderavonden en in nieuwsbrieven over hoe jullie op school bezig zijn met milieu en duurzaamheid.
Milieu- en duurzaamheidsbeleid op school
Scholen zijn net als iedere instantie verplicht om een milieuzorgplan te hebben. Hier staat beschreven hoe de school met afval omgaat en hoe het bespaart op water en energie. De gemeente is verantwoordelijk voor het gebouw van de school, zoals dubbelglas en de verwarmingsketel. Het bestuur van de school heeft hier wel invloed op.
Als SSGS’er is hier veel om aan bij te dragen. Wordt er wel afval gescheiden op school? Heeft het schoolbestuur een duurzame visie? Is er een beleid voor hoe de leerkrachten het thema milieu benaderen? Wordt er überhaupt wel natuureducatie gegeven op jullie school? Geef advies aan je collega’s en het schoolbestuur op basis van jouw kennis en ervaringen met natuureducatie en een gezond en duurzaam milieu op school.
Een beter milieu begint op jouw school
Het is belangrijk om je collega’s en het schoolbestuur bewust te maken van het belang van natuureducatie en een gezond binnenmilieu en mee te denken over welk duurzaamheidsbeleid bij jullie school past. Denk aan specifieke programma’s voor natuureducatie, goede ventilatie, een gezond en schoon binnenmilieu, een groen schoolplein, afval scheiden, water en energie besparen en eropuit trekken met de klas.
Heb jij al ideeën over of ervaringen met natuureducatie, duurzaamheid en een gezond milieu op school? Wij horen het graag! Mail ons op ssgs@tumultgroep.nl.
Auteurs:
– SSGS Redactieteam